Erfrecht in Duitsland

Wanneer een Nederlander in Duitsland gaat wonen, krijgt hij of zij direct te maken met taal- en cultuurverschillen. Minder zichtbaar, maar zeker zo relevant zijn de veranderingen en bijzonderheden in de juridische status van deze Nederlanders. Deze worden vaak pas opgemerkt wanneer een Nederlander – woonachtig in Duitsland – overlijdt en de verdeling van een nalatenschap ter sprake komt.

Het recht van de nationaliteit
Stel een Nederlander woont op het moment van overlijden in Duitsland en heeft daar vermogen opgebouwd. Naar Duits recht is het recht van de nationaliteit van toepassing. Ook naar Nederlands recht geldt in beginsel het recht van de nationaliteit. Toch wordt uiteindelijk de erfopvolging bepaald volgens het recht van de staat waarin de overledene (ofwel: de erflater) op het tijdstip van overlijden zijn gewone verblijfplaats (gewöhnlicher Aufenthalt) had. Daarbij is van belang dat de erflater zich direct voor zijn dood tijdens een periode van minimaal vijf jaar ononderbroken in deze staat heeft opgehouden. In de praktijk betekent dit dat voor een Nederlander, die naar Duitsland verhuist, voor de eerste vijf jaar het Nederlandse erfrecht van toepassing blijft en na afloop van vijf jaar het Duitse erfrecht geldt.

Wettelijke erfopvolging
Net als in Nederland verdeelt men in Duitsland bij de wettelijke erfopvolging (Gesetzliche Erbfolge) familieleden in groepen. Erfgenamen van de eerste groep (Erste Ordnung) zijn de afstammelingen van de erflater (Erblasser). In eerste instantie zijn dit de kinderen. Wanneer een kind niet meer leeft, gaat het om zijn of haar afstammelingen, ofwel: de kleinkinderen en achterkleinkinderen van de overleden persoon. Erfgenamen van de tweede groep (Zweite Ordnung) zijn de ouders van de overleden persoon en hun afstammelingen, ofwel: vader, moeder, broer(s) en zus(sen) van de overledene. Zij komen enkel aan bod, wanneer er geen erfgenamen in de eerste groep bestaan. Erfgenamen van de derde groep (Dritte Ordnung) zijn de grootouders van de overledene en diens afstammelingen (tantes, ooms, neven en nichten). Erfgenamen van de vierde groep en verdere groepen (Vierte Ordnung und weitere Ordnungen) zijn de overgrootouders van de overledene en diens afstammelingen.

Wettelijke erfopvolging

Net als in Nederland verdeelt men in Duitsland bij de wettelijke erfopvolging (Gesetzliche Erbfolge) familieleden in groepen. Erfgenamen van de eerste groep (Erste Ordnung) zijn de afstammelingen van de erflater (Erblasser). In eerste instantie zijn dit de kinderen. Wanneer een kind niet meer leeft, gaat het om zijn of haar afstammelingen, ofwel: de kleinkinderen en achterkleinkinderen van de overleden persoon. Erfgenamen van de tweede groep (Zweite Ordnung) zijn de ouders van de overleden persoon en hun afstammelingen, ofwel: vader, moeder, broer(s) en zus(sen) van de overledene. Zij komen enkel aan bod, wanneer er geen erfgenamen in de eerste groep bestaan. Erfgenamen van de derde groep (Dritte Ordnung) zijn de grootouders van de overledene en diens afstammelingen (tantes, ooms, neven en nichten). Erfgenamen van de vierde groep en verdere groepen (Vierte Ordnung und weitere Ordnungen) zijn de overgrootouders van de overledene en diens afstammelingen.

Aanvaarden of verwerpen van een erfenis

Het komt ook regelmatig voor dat iemand schulden heeft bij overlijden. Na het overlijden zouden de schulden op de erfgenamen over kunnen gaan. In Nederland is het mogelijk een erfenis zuiver te aanvaarden, beneficiair te aanvaarden of te verwerpen. De erfgenamen hebben in principe drie maanden de tijd om te beslissen of zij de erfenis willen aanvaarden. In Duitsland is het niet mogelijk om een erfenis beneficiair te aanvaarden. Bovendien is de termijn om over de aanvaarding te beslissen veel korter, namelijk zo´n zes weken. Als een erfgenaam in Duitsland woont en de erfenis wil verwerpen, moet hij dit binnen zes weken kenbaar maken aan het Nachlassgericht (de bevoegde rechtbank) of een desbetreffende verklaring laten opmaken door een Duitse notaris.

Erfgenamen in Nederland

Als de erfgenamen in Nederland wonen, gelden er andere termijnen. In dat geval heeft een erfgenaam namelijk zes maanden de tijd om over de aanvaarding te beslissen. Het is erg belangrijk dat er binnen deze periode onderzoek wordt gedaan naar de bezittingen en de schulden van de erflater. Het komt vaak voor dat erfgenamen niet weten dat de erflater bij overlijden schulden heeft. Binnen deze zes maanden moet de knoop worden doorgehakt: aanvaarden of verwerpen. De bevoegde rechtbank moet de (notariële) verklaring van de erfgenaam of erfgenamen voor afloop van de termijn van zes maanden hebben ontvangen.

Juridische ondersteuning

Het Duitse erfrecht kan complex overkomen, maar deskundige begeleiding kan u hierbij helpen. Graag geven wij u advies bij het openvallen van een grensoverschrijdende nalatenschap. Ook kunnen wij u helpen bij het opstellen van een overzicht van de bezittingen en schulden van een erflater, zodat u een weloverwogen keuze kunt maken omtrent de aanvaarding van een erfenis. Neem bij vragen contact op met Alexander Crämer, Rechtsanwalt.

Auteur: Alexander Crämer

Met vriendelijke toestemming van het Kantoor  Rechtsanwalt-STRICK – Rechtsanwälte & Steuerberater Siemensstraße 31 D-47533 Kleve – Bron :www.strick.de