In Duitsland zijn de deelstaten verantwoordelijk voor de onderwijswetgeving. Door deze bevoegdheidsverdeling kunnen de onderwijssystemen per deelstaat verschillen. Wat de leerplicht, het schooljaar en andere algemene voorwaarden betreft, werken de ministers van Onderwijs en Cultuur van de zestien deelstaten samen in de zogenoemde Kultusministerkonferenz. Via deze samenwerking wordt alsnog toegewerkt naar gemeenschappelijke basisstructuur voor het onderwijsstelsel op federaal niveau.

De leerplicht duurt in de meeste deelstaten negen jaar en geldt vanaf het zesde levensjaar. Berlijn, Brandenburg, Bremen en Noordrijn-Westfalen vormen een uitzondering, hier duurt de leerplicht tien jaar. Het primair onderwijs (Grundschule) omvat de eerste vier basisschooljaren (uitzondering: Berlijn, zes jaar). De voorafgaande Kindergarten maakt geen onderdeel uit van het basisschoolonderwijs en is niet verplicht.

Het primair onderwijs wordt opgevolgd door de eerste fase van het voortgezet onderwijs. Hieronder vallen de schooltypen Hauptschule, Realschule, Gymnasium en Gesamtschule. Ook hier verschilt de duur per deelstaat. De Hauptschule (duur 5–6 jaar) wordt vooral gezien als leerweg naar een duale beroepsopleiding. De Realschule (duur 4-6 jaar) wordt afgesloten met het middelbaar schoolexamen (Mittlere Reife), vervolgens kunnen de scholieren naar de Fachoberschule (klas 11 en 12) als onderdeel van de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Met het diploma (Fachhochschulreife) hebben scholieren toegang tot het hoger beroepsonderwijs aan een Fachhochschule. Scholieren van het Gymnasium hebben met het afronden van klas 10 automatisch de Mittlere Reife, na het doorlopen van de tweede fase van het voorgezet onderwijs (klas 11 en 12) sluiten ze af met het eindexamen (Abitur) waarna ze de mogelijkheid hebben een opleiding op universitair niveau te volgen. De Gesamtschule omvat de drie hiervoor genoemde schooltypen. Scholieren van dit schooltype hebben de mogelijkheid om aansluitend naar de bovenbouw van het Gymnasium over te stappen. Voor kinderen met een lichamelijke of verstandelijke handicap is er bijzonder onderwijs. De zogenoemde Sonderschulen omvatten het basisonderwijs en de eerste fase van het voortgezet onderwijs. Volwassenen, die een praktijkdiploma hebben gehaald, kunnen het Abitur in deeltijd of voltijd inhalen.

Voor het beroepsonderwijs geldt in alle deelstaten een driejarige gedeeltelijke leerplicht. Onderdeel van de tweede fase van het voortgezet onderwijs zijn onder andere de Berufsschulen en Berufsfachschulen. Volgt de leerling een vakopleiding binnen een bedrijf, is hij door het duale systeem verplicht tot het in deeltijd volgen van de opleiding aan een Berufsschule. Na de opleiding moet examen worden afgelegd bij de Industrie- und Handelskammer, de Handwerkskammer of een vergelijkbare instantie. De opleiding aan een Berufsfachschule omvat een vakopleiding in voltijd, waarbij het van het gekozen beroep afhangt, of een volledige kwalificatie of een basiskwalificatie gehaald wordt.

Bron: http://duitsland.nlambassade.org